KOMUNIKASI DAN PENYIARAN DALAM ISLAM

BAB 2 : KONSEP PENYIARAN

NAMA AHLI

LIONEL RAJ A/L SARAVANAN                                                  

02DKM15F1193

FARIZ ISKANDAR BIN ISZUHAIMI  
02DKM15F1163
                                        

MUHAMMAD HAFIZ BIN MOHD AZHAN         
02DKM15F1109
                      

SYED SAIFUDDIN BIN SYED MOHAMAD                               
02DAD15F2027

MUHAMAD SYAZWAN BIN MAT ZAIT                                    
02DAD15F2022

MUHAMMAD IZHAR BIN MD SANI                                         
02DAD15F2005

MOHAMAD SHAHRIL AMIRUL BIN DZULKEFFLY            
02DKM15F1099

2.0 PENGENALAN

Pada tahun 1930-an penyiaran di Malaysia bermula dengan kemunculan Radio Amatur.

Kuala Lumpur. Sejarah awal bidang penyiaran ini berasaskan falsafah pemikiran British. Pengaruh mereka amat kuat dengan perlantikan Pengarah penyiaran yang terdiri daripada warga British, iaitu David Lyttle. Selepas empat tahun, barulah jawatan tersebut digantikan oleh Dol Ramli.

Pada tahun 1957 kerajaan mengarahkan supaya azan disiarkan oleh Radio Malaysia. Pada prmulaan dan penutup rancangan siaran bacaan al-Quran diperdengarkan.

Pada tahun 1960-an siaran agama menjadi lebih aktif apabila Badan Melayu    dipertanggungjawabkan untuk menerbitkan rancangan-rancangan yang berunsurkan agama. Banyak tuntutan dan desakan daripada masyarakat islam pada sekitar tahun 1971.

Pada tahun 1973 Radio Televisyen Malaysia ( RTM ) mula mewujudkan Unit Agama dan Dakwah yang selaras dengan penstrukturan semula unit-unit lain.

2.1 GARIS PANDUAN PENYIARAN

Bagi melindungi kepentingan orang awam, negara dan kerajaan daripada anasir-anasir yang boleh mengancam perpaduan dan pertumbuhan negara yang disebarkan oleh media penyiaran, GARIS PANDUAN PENYIARAN digunakan. Tujuan garis panduan ini adalah untuk memastikan semua bentuk penyiaran melalui radio dan televisyen di Malaysia memenuhi dasar-dasar dan aspirasi Negara kearah mencapai wawasan 2020.

Garis panduan ini ditujukan kepada mereka yang terlibat dalam penerbitan dan penyiaran apa jua bahan siaran di radio dan televisyen di bawah Akta Penyiaran 1988 (Pindaan 1996 ) kecuali stesen-stesen penyiaran berlanggan.

2.1.1 PENGERTIAN PENYIARAN DAN PENYIARAN ISLAM

Penyiaran dari segi bahasa adalah proses penyiaran manakala dari segi istilah adalah satu proses untuk menyampaikan maklumat daripada satu pihak ke satu pihak melalui proses pemancaran elektro magnetik atau gelombang yang lebih tinggi. Penyiaran islam adalah alternatif yang dipancarkan kepada khalayak ramai berasaskan nilai-nilai keagamaan yang terjamin kebenarannya serta selamat dalam kehidupan  dunia dan kehidupan akhirat.

  

Ciri-Ciri Siaran Yang Boleh Disiarkan :

·         Penyiaran islam ialah sesuatu aktiviti yang dipancarkan kepada khalayak ramai

·         Berasaskan nilai-nilai keagamaan dan terjamin kebenarannya serta tidak membahayakan dalam kehidupan dunia dan akhirat

·         “Gesture” asing yang boleh diterima oleh masyarakat Malaysia yang menunjukkan

·         Perasaan muhibah antara pemimpin Malaysia dengan pemimpin Negara luar.

·         Gambar atau sesuatu yang melambangkan masyarakat yang berbilang kaum.

·         Bersesuaian dan meyakinkan rakyat atas dasar dan rancangan-rancangan semasa Negara.

Ciri-Ciri Yang Tidak Boleh Disiarkan :

·         Menggugat keselamatan Negara seperti rusuhan, tujuk perasaan dan lain-lain kejadian yang boleh menggugat keselamatan Negara dan menjejaskan ketenteraman orang awam.

·         Menjejaskan atau merosakkan imej Negara.

·         Mengenai Negara-negara lain yang memperkecilkan Negara yang bersahabat dengan Malaysia.

 2.1.2 AKTA PENYIARAN

Akta Penyiaran mengandungi peruntukan mengenai kawalan perkhidmatan penyiaran dan bagi perkara berkaitan dengannya. Terdapat lima bahagian berasingan di bawah Akta Penyiaran 1988 ini. Kuasa yang diwujudkan di bawah Akta Penyiaran 1988. Kuasa yang diwujudkan di bawah Akta Penyiaran adalah mutlak dan dikawal oleh menteri penerangan. Akta ini diwujudkan untuk memastikan mana-mana institusi penyiaran yang mungkin akan wujud pada masa akan datang dikawal.

Pada tahun 1996, Akta ini telah dipinda dan dinamakan akta penyiaran (Pindaan 1996). Pada tahun 1996 telah wujud perancangan Multimedia Super Corridor (MSC). Maka Akta ini telah dimansuhkan dan diganti dengan yang baharu iaitu Akta Komunikasi dan Multimedia 1998. Akta ini mengandungi segala pindaan hingga 1 Januari 2006. Akta ini mengandungi 11 bahagian dengan 282 seksyen.

PERATURAN 1991

Peraturan Penyiaran 1991 mengandungi 4 bahagian. Peraturan ini bertujuan untuk memastikan pemilik stesen penyiaran atau bercetak perlu mempunyai lesen. Merupakan salah satu langkah pendemokrasian maklumat di Negara ini.

Pemegang lesen tidak dibenarkan memindahkan atau melupuskan sebarang lesen yang dikeluarkan. Lesen yang dikeluarkan dalah untuk tujuan kegunaan satu atau lebih siaran televisyen oleh pemegang lesen.

Lesen tersebut hendaklah dalam bahasa melayu dan mempunyai butiran nama, kad pengenalan, alamat, pemilik atau penyewa dan sebagainya.

2.1.3 KOD ETIKA PENYIARAN ISLAM

Kod Etika Penyiaran merupakan garis panduan kepada penyiar media penyiaran yang terlibat dalam penyiaran.

Kod Etika Penyiaran dirangka untuk melindungi kepentingan orang awam, negara dan kerajaan dari sesuatu yang boleh mengancam perpaduan dan pertubuhan negara.

Terbitan dalaman atau dari pihak luar perlu mematuhi undang-undang yang telah ditetapkan.

Melarang kandungan yang tidak sopan, lucah, tidak benar, mengancam, perkauman, sensitiviti agama dan penggunaan bahasa yang betul.

KOD ETIKA PENGIKLANAN

Kod ini dirangka untuk melindungi kepentingan orang awam, negara dan kerajaan daripada perkara-perkara yang boleh mengancam perpaduan negara.

Menjadi kewajipan pemegang lesen penyiaran menentukan bahawa iklan yang disiarkannya mematuhi kod ini.

Kesopanan merupakan perkara penting untuk memastikan iklan tersebut tidak mengandungi apa-apapenyampaian secara oral atau visual yang bercanggah atau menghina kesopanan yang lazim dipraktikkan oleh masyarakat Malaysia. Iklan mesti menghormati kemuliaan manusia dalam segala bentuk dan ungkapan.

2.2 BENTUK-BENTUK PENYIARAN

Media penyiaran sangat berperanan dan penting kepada masyarakat di Malaysia pada masa kini dalam menyampaikan maklumat dan sebagai medan sosial bagi mempercepatkan proses modenisasi. Terdapat dua jenis media penyiaran, penyiaran melalui televisyen dan radio. Jenis penyiaran tersebut menjadi alat utama kepada kerajaan bagi menyampaikan mesej-mesej terbaharu.

Pada masa yang sama juga media penyiaran telah mengalami perubahan dari semasa ke semasa mengikut pembaharuan pada masa kini dan meningkatkan kecekapan media penyiaran. Program yang disiarkan pada televisyen dan radio menjadi alat hiburan dan pendidikan mengikut peringkat umur dari kanak-kanak hingga sehingga dewasa

Selain itu, program di televisyen dan radio bukan saja menyajikan hiburan dan pendidikan sahaja. Terdapat media penyiaran yang bermatlamat untuk penyebaran ilmu islam seperti TV AlHijrah, Astro Oasis, Radio IKIM dan Radio SALAM.fm dan yang terkini. Kewujudan media penyiaran yang berkonsepkan keislaman. Program-program yang disiarkan perlu selari dengan konsep al-thabat (tetap) dan murunah (fleksibel).

ANTARA OBJEKTIF RANCANGAN-RANCANGAN AGAMA DI TELEVISYEN DAN RADIO

        i.            Menguatkan akidah umat islam

      ii.            Memupuk semangat cintakan Allah, rasul dan negara dalam konteks Mukmin sebenar

    iii.            Memupuk semangat perpaduan, muhibah dan toleransi

    iv.            Mendorong umat islam kuat berusaha, berdikari dan mengejar setiap lapangan kemajuan

      v.            Memupuk nilai-nilai kerohanian yang murni

    vi.            Menekankan konsep ad-Din (agama, jalan hidup, tatanan, hokum) atau The Way Of Life

FIRMAN ALLAH SWT YANG BERMAKSUD :

·         “Dan hendaklah ada antara kamu satu golongan yang menyeru kepada kebajikan, dan menyuruh kepada perkara yang baik, serta mencegah kemungkaran. Dan mereka itulah orang yang Berjaya”.

(surah ali ‘imran 3:104)

Ayat di atas menjelaskan bahawa Allah SWT menyeru umat islam untuk berbuat kebaikan dan meningkatkan kemungkaran atau amal makruf dan nahi mungkar. Perkembangan ini dapat membantu masyarakat melakukan kebaikan dan menyampaikan dakwah melalui medan penyiaran.

2.2.1 MEDIA MASSA

·         Alat yang digunakan dalam penyampaian pesan-pesan dari sumber kepada khalayak(menerima) dengan menggunakan alat-alat komunikasi seperti surat khabar, radio, filem, dan televisyen.

·         Alan Hancock ( 1970 ) pula menterjemahkan “media” berasal daripada perkataan medium yang merujuk kepada satu jalan atau cara dengan komunikasi dapat dilakukan dan sebagai satu saluran untuk memberi maklumat.

·         Christine Beckert ( 1992 ) berpendapat bahawa media adalah sebagai satu kumpulan kerja yang disusun untuk menyampaikan mesej yang sama kepada kumpulan yang ramai pada masa yang sama.

·         Media pada zaman Rasulullah SAW banyak menggunakan syair, khutbah seruan atau laungan di pasar. Islam juga menggalakkan pengikutnya menggunakan media dalam menyampaikan maklumat, asalkan tidak bercanggah dengan roh Islam dan tabiat hukumnya.

·         Cangara ( 2002 ) berpendapat bahawa media massa merupakan alat yang digunakan dalam menyampaikan maklumat daripada sumber kepada masyarakat dengan menggunakan alat komunikasi

·         Rahmat ( 2001 ) berpendapat bahawa media massa ialah faktor lingkungan yang mengubah perilaku manusia melalui proses pelaziman klasik, pelaziman opera atau proses imitasi.

·         Media massa merupakan pendorong utama dalam proses pembangunan negara dan hak ini dijelaskan oleh Lerner ( 1996 ).

 KESAN-KESAN KEBURUKKAN DAN KEBAIKKAN

KESAN	KEBURUKKAN	KEBAIKKAN
INDIVIDU	Mudah berlaku fitnah           Akhlak individu jatuh            Kurang melakukan aktiviti fizikal            Memalukan nama seseorang individu	Mmenghantar dan menerima maklumat dengan pantas            Mengisi masa lapang            Dapat membuka perniagaan dalam internet            Dapat meningkat ilmu pengetahuan
KELUARGA        DAN MASYARAKAT	Kurang pergaulan terhadap ahli keluarga            Merosakkan imej keluarga            Mengubah kelakuan dan pemikiran masyarakat            Terpengaruh dengan budaya luar yang tidak baik	Memudahkan komunikasi jarak jauh            Mengetahui isu-isu sosial            Saluran ilmu
NEGARA	Mencemar perpaduan negara            Merosakkan imej nergara            Mengancam keselamatan negara	Sebagai ajen pembangunan dan perpaduan negara            Dapat mengetahui hal-hal dalam dan luar negara            Mengukuhkan hubungan antara negara

2.2.2 MEDIA CETAK

Media cetak ialah alat atau saluran komunikasi yang berupa bahan cetak atau terbitan objek fizikal seperti akhbar, buku, risilah komik, majalah dan lain-lain. Media cetak juga merupakan media yang menyampaikan pesan-pesan dengan menggunakan kertas atau kain. Unsur-unsur utama media cetak ialah tulisan (teks), gambar visual atau kedua-duanya. Media cetak digunakan untuk mengembangkan budaya, seni, symbol, norma-norma dan gaya hidup.

SEJARAH MEDIA CETAK

Pada awalnya, media cetak adalah dalam bentuk novel dan buku-buku fiksyen dengan harga yang mahal yang hanya boleh dimiliki oleh orang yang berpendidikan sahaja. Di Amerika, media cetak pertama bermula dengan pencetakan banyak kitab agama pada tahun 1640. Menurut sejarah, media cetak di Jerman bermula dengan penemuan mesin cetak metal atau dikenali sebagai “hand-press” oleh Guttenberg (Johann Gensfleisch) pada tahun 1456. Bermula daripada penyebaran surat khabar New York Sun yang diperkenalkan oleh Bunyamin Day, masyarakat dunia telah mengenali media cetak dan mula mendapat maklumat melalui media cetak.

1.Buku

Pada zaman moden kini, perkembangan teknologi semakin canggih. Mesin-mesin offset raksasa yang mampu mencetak ratusan ribu buku dalam waktu singkat telah dibuat. Kemudian, diikuti pula dengan penemuan komputer sehingga memudahkan penyusunan huruf dan membuat halaman bercetak. Selepas itu, diikuti pula dengan penemuan mesin penjilidan, mesin pemotong kertas, alat pengimbas dan juga mesin pencetak.

Semua penemuan yang menakjubkan ini telah menjadikan buku-buku sekarang ini mudah dicetak dalam masa yang singkat, dijilid dengan kemas dan tersusun malah menghasilkan suatu cetakan dan reka bentuk yang sangat berkualiti. Oleh yang demikian, tidak hairanlah apabila berbagai-bagai jenis buku yang diterbitkan bersilih ganti dengan reka bentuk yang semakin menarik. Penerimaan masyarakat terhadap buku juga mengalami peningkatan.

2. Majalah

Majalah ialah kumpulan berita, artikel, cerita, iklan dan sebagainya yang dicetak dalam bentuk lembaran kertas berukuran kuarto atau folio. Majalah telah mengalami perkembangan yang pesat dan menjadi sebuah indusrti yang besar menjelang abad ke-19. Hal ini disebabkan oleh peningkatan teknologi dalam pencetakan.

Di Malaysia, majalah berbahasa Melayu yang pertama diterbitkan pada abad ke-20, iaitu Khizanah al-Ulum dan diikuti oleh al-Imam dua tahun selepasnya. Pada tahun 1990-an, dunia permajalahan Melayu semakin aktif kerana mendapat rangsangan dalam meningkatkan prestasi penerbitan yang lebih banyak berbanding dengan sebelum ini. Menurut Dr. Hamedi, kecangggihan teknologi penerbitan merupakan faktor yang membuka laluan kepada semua individu yang berminat untuk memulakan perniagaan penerbitan.

3. Risalah

Risalah bermaksud karangan (rencana) ringkas mengenai sesuatu perkara. Risalah juga merujuk kepada bahan-bahan edaran atau siaran. Tujuan risalah adalah untuk memuatkan maklumat dan memberi penerangan tentang sesuatu perkara seperti produk, perkhidmatan, syarikat, sekolah, kemudahan awam dan juga kemudahan pengiklanan. Maklumat dalam risalah mestilah ditulis secara ringkas, tepat dan maksud yang hendak disampaikan mudah difahami.

Kebiasaannya risalah akan dihasilkan dengan menggunakan tiga kombinasi iaitu tipografi, ilustrasi dan juga reka letak. Ketiga-tiga kombinasi ini akan menghasilkan risalah yang menarik perhatian masyarakat. Lazimnya risalah dibuat dalam sehelai kertas yang dilipat dua, tiga atau beberapa kali lipatan dan ditulis pada kedua-dua sisi. Maklumat dalam risalah mestilah ditulis secara ringkas, tepat dan maksud yang disampaikan mudah difahami.

4. Surat Khabar

surat khabar ialah kertas bercetak yang menyiarkan berita dan lain-lain. Topiknya boleh berbentuk daripada hal-hal am seperti politik, jenayah, sukan, rencana atau cuaca. Di Malaysia, dunia akhbar bermula pada abad ke-19. Pada ketika itu, akhbar merupakan salah satu media yang menyalurkan kesedaran kebangsaan kepada masyarakat serta menyeru orang Melayu supaya bersatu padu.

Akhbar telah berkembang sejak sekian lama sebagai medium untuk menyampaikan maklumat kepada masyarakat. Akhbar memainkan peranan yang penting terhadap masyarakat dalam menyampaikan maklumat yang berkaitan dengan politik, ekonomi, gaya hidup dan sebagainya. Di Malaysia, terdapat sebanyak 153 buah akhbar dan majalah telah diterbitkan sepanjang tempoh 1896 hingga 1940.

2.2.3 Media Elektronik

Media elektronik merupakan alternatif untuk berkomunikasi yang menggunakan alat-alat elektronik yang moden seperti radio, televisyen dan lain-lain.

Di Malaysia ianya bermula sekitar tahun 1930 melalui kemunculan Radio Amatur Kuala Lumpur. Sejak itu media elektronik telah berkembang pesat sehingga kini. Media elektronik telah membawa kesan yang besar kepada masyarakat dan juga banyak memberi faedah dalam menyampaikan maklumat.

Terdapat empat jenis media elektronik yang utama iaitu televisyen, radio, internet dan telefon.

Televisyen :

Televisyen merupakan sejenis media komunikasi terkenal yang digunakan untuk memancarkan dan menerima gambar bergerak, sama ada monokrom ( hitam putih ) mahupun yang berwarna yang lazimnya diiringi dengan bunyi.

Televisyen berasal daripada Bahasa Greek iaitu “tele” yang bermaksud jauh manakala “visio” bermaksud penglihatan dalam Bahasa Latin.

Kini, Malaysia mempunyai beberapa buah stesen TV seperti Media Prima, Astro, TV Al-Hijrah dan TV Pendidikan.

Radio :

Radio merupakan alat yang menyampaikan maklumat melalui gelombang elektromagnet, atau gelombang listerik yang berfrekuensi tinggi, yang mengaplikasikan prinsip getaran udara. Tujuannya adalah untuk menghantar maklumat elektronik dari satu tempat ke tempat lain tanpa menggunakan wayar.

Pertama kali suara manusia dapat disiarkan dalam radio adalah pada Disember 1900 oleh Fessenden. Pada tahun 1906, suara manusia dan muzik berjaya didengari menerusi radio sejauh 24 km.

Di Malaysia, radio bermula pada tahun 1940 yang bersiaran terus dari Singapura dengan nama Radio Malaya semasa Singapura masih lagi sebahagian dari Tanah Melayu.

Internet :

Internet ialah rangkaian komputer antarabangsa yang membolehkan pengguna komputer di seluruh dunia berhubung antara satu sama lain dan mencapai maklumat pangkalan data dari seluruh dunia.

Internet ialah singkatan daripada perkataan bahasa Inggeris, iaitu “inter-network” yang membawa maksud rangkaian komputer yang berhubung menerusi beberapa rangkaian.

Internet bermula pada Ogos 1962 yang dicipta oleh J. C. R. Licklider yang berkonsepkan “Galactic Network”.

Di Malaysia internet mula beroperasi pada tahun 1987 dengan Rangkaian Komputer Malaysia (Rangkom) yang diperkenalkan oleh Institut Sistem Mikroelektronik Malaysia (MIMOS).

 Telefon :

Telefon berasal daripada bahasa Yunani, iaitu ‘Tele’ yang bermaksud jauh dan ‘phone’ yang bermaksud suara yang merupakan alat telekomunikasi yang digunakan untuk memancar dan menerima bunyi pada jarak jauh yang kebiasaannya dalam bentuk suara dan percakapan.

Telefon telah mula diperkenalkan oleh Antonio Meucci di Havana pada tahun 1849. Di Tanah Melayu telefon mula diperkenalkan pada tahun 1891 dan pada tahun 1895 telah terdapat 21 buah telefon di Kuala Lumpur.

Menurut kajian telefon telah digunakan pada penghujung tahun 1889 berdasarkan surat dari pejabat Residen kepada Baxendale yang bertarikh 13 Ogos 1889.